Η δύναμη είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό στον κόσμο των Σπορ και των αθλημάτων επίδοσης.
Σε πολλά αθλήματα η επίδοση του αθλητή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της δύναμης και όσο αυξάνεται η δύναμή του τόσο μεγιστοποιείται και η απόδοση αλλά και η επίδοση του κάθε αθλητή - ασκούμενου , είτε σε επίπεδο πρωταθλητισμού είτε ακόμα και στα αρχικά στάδια άθλησης ενός ανθρώπου.
Τι είναι όμως δύναμη (Power) και πώς συνδέεται με την αντίσταση?
Δύναμη (Power) στα αθλήματα είναι ισχύς η οποία περιγράφει την ικανότητα να ασκεί ο αθλούμενος τη μέγιστη μυϊκή συστολή σε όσο μικρότερο χρόνο ή με όσον δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα. Αυτό συχνά αναφέρεται και ως ο ρυθμός ανάπτυξης δύναμης RFD (rate of Force development).
Το RFD όμως, δεν είναι σήμερα το σημείο αναφοράς μας και αποτελεί από μόνο του ένα αίτιο αντιπαράθεσης στην επιστημονική κοινότητα των σπορ τόσο και για τον τρόπο υπολογισμού του όσο και για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων του. Ένα μεγάλο κεφάλαιο με πολλές επιστημονικές έρευνες γύρω του όπου θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα σε μελλοντικά άρθρα.
Στο σημερινό μας άρθρο θα ασχοληθούμε περισσότερο με την έννοια της ισχύος (Power) και της δύναμης (strength), έννοιες που και οι δύο μοιάζουν ταυτόσημες φαινομενικά αλλά επί της ουσίας έχουν μία κύρια διαφορά σε σχέση με την αντίσταση και περαιτέρω σε σχέση με την προπόνηση με αντιστάσεις.
Με απλά λόγια η ισχύς (Power) αναφέρεται στην ικανότητα να ξεπεραστεί η αντίσταση στο συντομότερο χρονικό διάστημα ενώ η δύναμη (strength) αναφέρεται στην ικανότητα να ξεπεραστεί η αντίσταση.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα την δύναμη (strength) σε σχέση με τα αθλήματα ας δούμε σε τι κατηγορίες μπορούμε να τη χωρίσουμε.
- Απόλυτη ή μέγιστη δύναμη (1RM)
- Δύναμη έκρηξης
- Αντοχή στη δύναμη
- Ταχυδύναμη
- Σχετική δύναμη ( relative strength)
- Η απόλυτη ισχύς (Power) και η μέγιστη δύναμη (strength) είναι όροι που χρησιμοποιούνται για την ίδια μέτρηση. Η μέγιστη δύναμη είναι ικανότητα ενός μυός ή μιας ομάδας μυών να μπορούν να συνεργάζονται και να εμπλέκουν όλες τις κινητικές μονάδες για τη δημιουργία μέγιστης τάσης έναντι μιας εξωτερικής αντίστασης. Με απλά λόγια είναι το μέγιστο βάρος που μπορεί κάποιος να σηκώσει σε μία επανάληψη σε μία χρονική στιγμή δηλαδή το λεγόμενο σε όλους μας one rep Max. (Πχ Powerlifting , strongman)
- Δύναμη έκρηξης είναι το μέγιστο ποσό δύναμης που μπορούμε να παράγουμε σε ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα. Η δύναμη έκρηξης εστιάζει στην ταχύτητα της κίνησης μέσω του εύρους της κίνησης (ROM) σε ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα. (Πχ άρση βαρών).
- Αντοχή στη δύναμη (muscular endurance) είναι η ικανότητα διατήρησης σταθερού επιπέδου μυϊκής δύναμης για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. (Πχ μαραθώνιος , τρίαθλο ,ποδηλασία μεγάλων αποστάσεων ή ακόμα και υψηλής έντασης προπόνηση με αντιστάσεις).
- Σχετική δύναμη είναι η ποσότητα δύναμης που μπορεί να ασκήσει ένα άτομο σε σύγκριση με το σωματικό του βάρος. Δηλαδή η ποσότητα δύναμης που παράγεται ανά μονάδα βάρους σώματος.
Συχνά αυτό το συναντάμε στο powerlifting όπου αθλητές διαφορετικών σωματικών κατηγοριών αγωνίζονται όλοι μαζί σε μία ενιαία κατηγορία και ο νικητής διακρίνεται μέσα από διάφορους τύπους και εξισώσεις (wilks ,ipf points) που μας δίνουν μια μέτρηση και ένα αποτέλεσμα σχετικής δύναμης.
- Ταχυδύναμη είναι η μέγιστη δύναμη που μπορεί να παραχθεί κατά τη διάρκεια μιας κίνησης υψηλής ταχύτητας. Η ταχύτητα δύναμης πραγματοποιείται με ελάχιστο σωματικό βάρος η ελάχιστη αντίσταση. (Πχ sprint, baseball ,golf).
Συνοψίζοντας η προπόνηση δύναμης (Power training) και προπόνηση δύναμης (strength training) παρατηρούμε ότι είναι βασικά στοιχεία στην επίδοση- απόδοση του αθλητή τόσο για την επίτευξη του βέλτιστου στόχου όσο και για την καθημερινή ρουτίνα ενός απλού ανθρώπου.
Αυτά τα δύο είδη προπόνησης θεωρώ ότι πέραν του αθλητικού επιπέδου μπορούν και μας βοηθούν σημαντικά στην αποκατάσταση ή ακόμα και στην καθημερινή μας δραστηριότητα τόσο με απλά πράγματα που κάνουμε ασυναίσθητα όσο και για τη συνολική σωματική μας υγεία σε βάθος χρόνου.
Σε επόμενα άρθρα θα αναλύσουμε περαιτέρω τους τρόπους που μπορούμε να επιτύχουμε αύξηση της δύναμης σε διάφορα επίπεδα, τα μέσα με τα οποία επιτυγχάνεται αυτό αλλά και τον προγραμματισμό ενός πλάνου δύναμης μέσα από την προπόνηση αντιστάσεων.
Ανδρέας Περπερίδης
Strenght & Powerlifting coach
Comments